Obserwacje Tatr i Babiej Góry z czeskich Gór Opawskich
Niniejsza publikacja przedstawia kompleksowe zebranie i usystematyzowanie aktualnej (do października 2025 r.) historii obserwacji Tatr i Babiej Góry z czeskiej części Gór Opawskich (cz. Zlatohorská vrchovina). Obszar ten, stanowiący północno-wschodnią część Sudetów Wschodnich, przez długi czas pozostawał terenem w dużej mierze nieodkrytym pod kątem dalekich obserwacji (DO).
Praca szczegółowo dokumentuje obserwacje fotograficzne dokonane z 13 różnych punktów widokowych (szczytów i wież), zlokalizowanych w czterech mikroregionach: Grupie Góry Poprzecznej, Grzbiecie Biskupiej Kopy, Paśmie Hynčickim oraz Paśmie Kobyli. Autor wskazuje, że odkrycie wielu nowych miejsc obserwacyjnych stało się możliwe w ostatnich latach dzięki intensywnej wycince lasów, która odsłoniła dalekie panoramy.
W artykule zaprezentowano liczne udokumentowane obserwacje Tatr Wysokich, Tatr Zachodnich oraz Babiej Góry. Odnotowano rekordowe obserwacje, z maksymalną odległością przekraczającą 225 km (np. Gerlach widziany z odległości 225,3 km ze szczytu bez nazwy 855 m). Zarejestrowano również rzadkie zjawiska atmosferyczne, takie jak miraże szczytów tatrzańskich zarówno o wschodzie słońca jak i w ciągu dnia. Publikacja skutecznie przekształca czeskie Góry Opawskie z „terra incognita” w dobrze rozpoznany i udokumentowany obszar dla miłośników dalekich obserwacji.
Autor: Tadeusz Bieg
Data: Październik 2025
Spis treści
- Wprowadzenie
- 1. Biskupia Kopa (890 m)
- 2. Graniczny Wierch (536 m)
- 3. Wieża na Skalce (755 m)
- 4. Morawski Kopiec (782 m)
- 5. Kamenec (763 m)
- 6. Szczyt bez nazwy (790 m)
- 7. Ostry (820 m)
- 8. Szczyt bez nazwy (855 m)
- 9. Jelení vrch (874 m)
- 10. Jedlová (874 m)
- 11. Končína (888 m)
- 12. Příčný vrch (975 m)
- 13. Srebrna Kopa (785 m)
- Podsumowanie
- Bibliografia
Wprowadzenie
Góry Opawskie są najdalej wysuniętą na północny wschód częścią Sudetów Wschodnich. Około 90% Gór Opawskich należy do Republiki Czeskiej i jest to prawie 320 km2 powierzchni, na której zlokalizowanych jest prawie 70 szczytów o wysokości ponad 700 m. Te szczyty to potencjalne miejsca z których można prowadzić dalekie obserwacje w zależności od ukształtowania terenu i stanu zadrzewienia szczytów. W tym poście chcę przedstawić aktualną historię obserwacji Tatr i Babiej Góry z czeskiego obszaru Gór Opawskich AD 2025, która za wyjątkiem Biskupiej Kopy i Granicznego Wierchu była to dotychczas „terra incognita” w DO. Poniżej mapa Gór Opawskich (Rysunek 1.).
Czeski obszar Gór Opawskich (cz. Zlatohorská vrchovina) od północnego-zachodu graniczy z Przedgórzem Paczkowskim, od zachodu z Górami Złotymi, na południowym-zachodzie z Wysokim Jesionikiem, zaś na wschodzie graniczy z Niskim Jesionikiem. Obszar Gór Opawskich (Zlatohorská vrchovina) leżący w Republice Czeskiej, składa się z następujących mikroregionów:
- a/ Pasmo Gór Białych (Bělská pahorkatina)
- b/ Obniżenie Rejvízskie (Rejvízská hornatina)
- c/ Grupa Góry Poprzecznej (Příčný vrch)
- d/ Grzbiet Biskupiej Kopy (Biskupská kupa)
- e/ Pasmo Hynčickie (Hynčická hornatina)
- f/ Pasmo Kobyli (Kobylská hornatina)
- g/ Obniżenie Zlatohorskie (Zlatohorské údolí)
Tylko z mikroregionów (c, d, e, f) możliwa jest obserwacja Tatr i Babiej Góry.
Mapa punktów w czeskich Górach Opawskich skąd zarejestrowano widok Tatr.
1. Biskupia Kopa (890 m) (cz. Biskupská kupa)
Mikroregion: Grzbiet Biskupiej Kopy (Biskupská kupa)
Max. odległość obserwacji: Bystra 210,5 km
Pierwszą obserwację Tatr i Babiej Góry wykonał z wieży widokowej na Biskupiej Kopie Robert Jamróz, 11 stycznia 2009 r. i ponownie 05 grudnia 2010 r. [1]. Po wycince lasów na Biskupiej Kopie pierwszą obserwację z gruntu z południowego stoku zrobił Artur Robak 8 marca 2019 r. [2]. Mnie udało się powtórzyć tę obserwację 16 września 2023 r. oraz wspólnie z Adrianem Bielą 30 stycznia 2025 r. [3]. Poniżej zdjęcia z obserwacji w 2025 r.:
2. Graniczny Wierch (536 m) (cz. Hraniční vrch)
GPS: 50,171715N; 17,604282E
Mikroregion: Pasmo Kobyli (Kobylská hornatina)
Max. odległość obserwacji: Bystra 194,6 km (Robert Jamróz, 15.02.2014 r.)
(Tadeusz Bieg, 16.10.2017 i 01.01.2023 r.)
Nieopodal miejscowości Město Albrechtice (około 2 km w kierunku północno-wschodnim) znajduje się szczyt Graniczny Wierch przez który przebiega granica państwa. Po czeskiej stronie znajduje się wybudowana w 2013 r. wieża widokowa o wysokości 25 m, która składa się z dwóch masztów połączonych kładką (Dvojrozhledna Hraniční vrch). Z polskiej strony na szczyt prowadzi czerwony szlak z miejscowości Opawica (40 min.). Z 15 lutego 2014r pochodzi pierwsza obserwacja Tatr z tej wieży, której autorem jest Robert Jamróz [4]. Kolejne dwie obserwacje [5] są mojego autorstwa (Fot. 4 i 5). Ostatnia wykonana 1 stycznia 2023 r. przy podniesionej refrakcji (około 0,28), pokazała na horyzoncie kilka nowych tatrzańskich szczytów: Wyżnia Magura (2095 m), Rohacz Ostry (2088 m), Rohacz Płaczliwy (2126 m) i Trzy Kopy (2136 m). Z symulacji wynika, że widząc te szczyty widoczna byłaby również Babia Góra, której wierzchołek wystawałby minimalnie ponad Magurę. Nie przewidziałem takiego scenariusza i nie skierowałem tam obiektywu. Widząc teraz taką możliwość wpisuję obserwację Babiej Góry z Granicznego Wierchu na listę „most wanted”.
3. Wieża na Skalce (755 m) (cz. Rozhledna na Skalce)
GPS: 50.144310N; 17.450898E
Mikroregion: Pasmo Hynčickie (cz. Hynčická hornatina)
Max. odległość obserwacji: Mały Gerlach 221,1 km (Robert Jamróz, 27.12.2014 r.)
(Tadeusz Bieg, Adrian Sobczyszyn 11.03.2022 r.)
Na zboczu, niedaleko szczytu Morawskiego Kopca (ok.350 m), wybudowano w 2013 r. drewnianą wieżę widokową o wysokości ok. 20m (Rozhledna na Skalce) (Fot.6,7).
W 2014 r opublikowałem na portalu dalekieobserwacje.eu pierwsze obserwacje gór z tego miejsca https://dalekieobserwacje.eu/beskid-slaski-i-slasko-morawski-z-morawskiego-kopca/. Na (Fot. 8). widoczne są Beskidy, a z lewej strony zdjęcia widok kończy się na Baraniej Górze. Resztę Beskidów (Pilsko, Skrzyczne, Babia Góra, Klimczok) zasłania bardzo wysoki las rosnący na leżącym w odległości 3,7 km szczycie Bedřichowa hora (745 m). W 2016 roku Robert Jamróz opublikował na swoim blogu pierwsze zdjęcia Tatr z tego miejsca http://roweromaniakk.blogspot.com/2016/01/od-wschodu-na-moravskim-kopcu-do.html wykonane 27 grudnia 2015 r. Podobnie jak u mnie Babia Góra była niewidoczna, zasłonięta przez las porastający szczyt Bedřichowa hora. Po ośmiu latach wróciłem na to miejsce i razem z Adrianem Sobczyszynem zrobiliśmy drugą obserwację Tatr oraz pierwszą obserwację Babiej Góry [6].
Obserwacje z 11 marca 2022 r., które zrobiłem wspólnie z Adrianem Sobczyszynem (https://dalekieobserwacje.eu/tatry-i-beskidy-z-morawskiego-kopca-200/) były dużym zaskoczeniem, bo okazało się, że został wycięty wysoki las na na szczycie Bedřichowa hora i po raz pierwszy została uwieczniona Babia Góra z Rozhledny na Skalce. Pozostałe pojedyncze stare drzewa widoczne na zdjęciu (Fot. 9) pokazały, jaką przeszkodę stanowił rosnący tam las w poprzednich moich i Roberta obserwacjach.
Owocem wyprawy z 11 marca 2022 r. była druga obserwacja Tatr z Rozhleny na Skalce. Obserwowaliśmy zarówno Tatry Zachodnie jak i Tatry Wysokie (Fot. 10 i 11), które wyłaniały się zza beskidzkich szczytów. Najdalsza obserwacja to Mały Gerlach (2601 m) oglądany z odległości 222,1 km.
Po wschodzie słońca moim oczom ukazał się widok, który stał się inspiracją do kolejnych wypraw dalekoobserwacyjnych w tym rejonie. Zobaczyłem goły, wycięty w pień wierzchołek szczytu Morawski Kopiec (Fot. 12).
4. Morawski Kopiec (782 m) (cz. Moravský kopec)
(GPS: 50,1467808 N; 17,4489406 E)
Mikroregion: Pasmo Hynčickie (cz. Hynčická hornatina)
Max. odległość obserwacji: Mały Gerlach 222,3 km (Tadeusz Bieg, 03.11.2024 r.)
Pierwszą obserwację Tatr ( fragment Tatr Zachodnich ) (Fot. 14) jak i Babiej Góry (Fot. 15) zrobiłem ze szczytu Morawskiego Kopca 3 kwietnia 2024 r.
Prawdziwą ucztą dla oczu były kolejne obserwacje ze szczytu Morawski Kopiec wykonane 3 listopada 2024 r. po wschodzie słońca. Obserwowałem wtedy ze szczytu po raz pierwszy panoramę Tatr Wysokich jak i Tatr Zachodnich, przy okazji podziwiając trwający kilkanaście minut przecudny spektakl, w postaci fantastycznych miraży Tatr, gdzie tatrzańskie szczyty przybierały zdumiewające kształty w postaci kolumn, grzybków czy ostrych kolców.
Na zdjęciach (Fot. 16 – 22) prezentuję te spektakularne widoki. Odległość do Gerlacha wynosiła 221,9 km, a maksymalna obserwacja 222,3 km (Mały Gerlach 2601 m).
5. Kamenec (763 m)
(GPS: 50,1393419 N, 17,4332794 E)
Mikroregion: Pasmo Hynčickie (cz. Hynčická hornatina)
Max. odległość obserwacji: Gerlach 222,6 km (Tadeusz Bieg, 19.01.2025 r.)
19 stycznia 2025 r w Sudetach Wschodnich była bardzo mocna inwersja. Wykorzystałem tę pogodę i w środku dnia zarejestrowałem pierwsze widoki Tatr i Babiej Góry ze szczytu Kamenec (763 m) w Górach Opawskich (Fot. 23 – 26). Obserwowałem również rzadko spotykane miraże Tatr Wysokich w środku dnia (!) (Fot. 24.).
6. Szczyt bez nazwy (790 m)
(GPS: 50,140983 N, 17,415510 E)
Mikroregion: Pasmo Hynčickie (cz. Hynčická hornatina)
Max. odległość obserwacji: Mały Gerlach 224,1 km (19.01.2025 r.)
Wędrując niebieskim szlakiem z Morawskiego Kopca przez Kamenec (763 m) dotarłem do bezimiennego szczytu o wysokości 790 m (Rysunek 3). Ze szczytu roztaczała się rozległa panorama na Tatry i Beskidy (Fot. 27-30).
7. Ostry (815 m)
(GPS: 50,1401944 N, 17,4068975 E)
Mikroregion: Pasmo Hynčickie (cz. Hynčická hornatina)
Max. odległość obserwacji: Gerlach 224,3 km (Tadeusz Bieg, 19.01.2025 r.)
Szczyt Ostry jeszcze jest porośnięty lasem, choć i jego niedługo spotka los innych szczytów Gór Opawskich. Wyrąb już podchodzi pod szczyt, a zdjęcia wykonano kilka metrów poniżej szczytu (815m n.p.m.)
8. Szczyt bez nazwy (855 m)
(GPS: 50,1462250 N, 17,3956700 E)
Mikroregion: Pasmo Hynčickie (cz. Hynčická hornatina)
Max. odległość obserwacji: Gerlach 225,3 km (Tadeusz Bieg, 19.01.2025 r.)
9. Jelení vrch (874 m)
(GPS: 50,158828 N, 17,390133 E)
Mikroregion: Pasmo Hynčickie (cz. Hynčická hornatina)
Max. odległość obserwacji: Baraniec 201,6 km (Tadeusz Bieg, 01.07.2025 r.)
10. Jedlová (874 m)
(GPS: 50,166508 N, 17,396027 E) (851 m)
Mikroregion: Pasmo Hynčickie (cz. Hynčická hornatina)
Max. odległość obserwacji: Hruby Wierch 219,3 km (Tadeusz Bieg, 01.07.2025 r.)
Obserwacje z samego szczytu nie są możliwe, mimo że został na nim wycięty las. Okalające dość płaski wierzchołek szczytu lasy, skutecznie uniemożliwiają obserwacje Tatr i Beskidów. Przechodząc około 200m od szczytu w kierunku południowo-wschodnim, znajdziemy polanę z której robiłem zdjęcia Tatr i Babiej Góry (współrzędne punkt obserwacji w nagłówku).
11. Končína (888 m)
(GPS: 50,199882 N, 17,424584 E)
Mikroregion: Pasmo Hynčickie (cz. Hynčická hornatina)
Max. odległość obserwacji: Krywań 218,2 km (Tadeusz Bieg 21.09.2025 r.)
Max. odległość obserwacji z wierzchołka południowego (884 m):
Szatan (2422 m) 221,3 km (Robert Jamróz, 29.01.2024 r.)
Na koniec lata(2025) wybrałem się do największego mikroregionu czeskich Gór Opawskich w Pasmo Hinčickie (cz. Hinčicka hornatina), które jest największym obszarowo pasem Gór Opawskich. Pasmo to w Hermanowicach przecięte jest rzeką Opawica na dwie części (północną i południową). Południową część pasma intensywnie eksplorowałem w „DO” w tym i ubiegłym roku, natomiast część północna to „terra incognita” w DO. Pierwsze obserwacje [7] z północnej części makroregionu Hynčická hornatina wykonał Robert Jamróz z południowego wierzchołka szczytu Končina (884 m) 29 stycznia 2024 r.
Moje obserwacje [8] z 21 września 2025 r z głównego wierzchołka szczytu Končina (888 m), przyniosły pierwszą obserwację Tatr Wysokich (Krywań, 218,2 km) i Tatr Zachodnich (Starorobociański Wierch, 205,1 km) oraz pierwszą obserwację Babiej Góry (166,1 km).
12. Příčný vrch (975 m)
(GPS: 50,218747 N, 17,3848848 E)
Mikroregion: Grupa Góry Poprzecznej (Příčný vrch)
Max. odległość obserwacji: Hruby Wierch 219,3 km (01.07.2025 r.)
Najwyższy szczyt Gór Opawskich ze względu na swoje zalesienie nie stanowił dotychczas celu jako miejsce do dalekich obserwacji. Intensywna wycinka drzew w Górach Opawskich dotknęła i tę górę. Pod szczytem z południowo-wschodniej strony pojawiła się po wyrębie lasu polana z której jest możliwa obserwacja Tatr i Babiej Góry. Kilkukrotne próby dokonania obserwacji Tatr przyniosły sukces, choć „jakość” tej obserwacji daleko odbiega od tego co obserwowałem w styczniu 2025 roku. Będzie to pretekst do ponownego odwiedzenia tego szczytu, niemniej pierwsza obserwacja Tatr została zrobiona. Mimo, że na szczyt prowadzi kilka tras turystycznych, ja wybrałem wariant z punktem wyjściowym Prameny Opavicy (780 m) skąd ruszyłem zielonym szlakiem, a po jakimś 1 km już bez szlaku kierowałem się wg nawigacji w telefonie bezpośrednio na szczyt (około 30 minut). Obserwacja Babiej Góry z tego szczytu wymaga podniesionej refrakcji, bo w normalnych warunkach szczyt Babiej Góry minimalnie wystaje nad Klimczokiem, co trudno dostrzec w kiepskich warunkach obserwacyjnych. Przykładem jest pokazane poniżej zdjęcie (Fot. 44). Jest to najdalsza obserwacja Babiej Góry z Gór Opawskich (169,6 km).
13. Srebrna Kopa (785 m) (cz. Velká Stříbrná)
(GPS: 50,256718 N, 17,455173 E)
Mikroregion: Grzbiet Biskupiej Kopy (Biskupská kupa)
Max. odległość obserwacji: Bystra 209 km (Artur Robak, 01.01.2021 r.)
Max. odległość obserwacji: Babia Góra 167,2 km (Tadeusz Bieg, 20.09.2023 r.)
Moje obserwacje Tatr ze Srebrnej Kopy są dosyć kontrowersyjne, więc nie będę ich publikować, natomiast obserwacja Babiej Góry nie budzi żadnych wątpliwości (Fot. 45). Wykonana została z czeskiego wierzchołka Srebrnej Kopy [10].
Pierwsze obserwacje Tatr ze Srebrnej Kopy wykonał z polskiej strony szczytu Artur Robak 01.01.2021 r. [11] (https://500-mm.blogspot.com/2021/01/srebrna-kopa.html).
Podsumowanie
W publikacji zebrałem cały materiał o obserwacjach Tatr i Babiej Góry z czeskich Gór Opawskich (cz. Zlatohorská vrchovina) do października 2025r. Znalazło się tutaj 13 miejsc z których dokonano tych obserwacji. Jakość obserwacji jest zróżnicowana w zależności od warunków jakie panowały: od doskonałych do bardzo mizernych, ale to tylko pobudza do kolejnych prób poprawienia tych słabszych obserwacji. Obserwacje z polskiej części Gór Opawskich przedstawiłem na swoim blogu w grudniu 2024 r. oraz część obserwacji była również publikowana na stronach i grupach związanych z tematyką dalekich obserwacji.
Bibliografia
- Biskupia Kopa 890 m (wieża widokowa) (publikacja 12.12.2010 r.) https://dalekieobserwacje.eu/beskid-slaski-i-tatry-zachodnie-z-biskupiej-kopy/ Robert Jamróz, 11.01.2009 r. i 05.12.2010 r., Bystra 2248 m – 210,5 km
- Biskupia Kopa (obserwacje z gruntu). Obserwacja z południowego stoku Biskupiej Kopy, została po raz pierwszy zrobiona 8 marca 2019 r przez Artura Robaka (https://500-mm.blogspot.com/2019/04/biskupia-kopa.html)
- Biskupia Kopa (890 m) (obserwacje z gruntu). Współrzędne obserwacji: 50,254025N; 17,430743E (869 m). Data: 16.09.2023 r., Tadeusz Bieg. Max. odległość obserwacji: 210,5 km, Bystra (2248 m) https://www.facebook.com/photo/?fbid=727698722524369&set=pcb.2739806216183267. Data: 30.01.2025 r., Tadeusz Bieg www.facebook.com
- Graniczny Wierch 536 m (wieża widokowa) (publikacja 06.03.2014 r.) https://dalekieobserwacje.eu/tatry-zachodnie-widziane-z-granicznego-wierchu/ Robert Jamróz, 15.02.2014 r. Bystra 2248 m – 194,6 km
- Polskie Góry Opawskie (publikacja 10.10.2023 r.) https://dalekieobserwacje.eu/tatry-z-polskich-sudetow-wschodnich/ Tadeusz Bieg, 16.10.2017 https://dalekieobserwacje.blogspot.com/2021/09/tatry-zachodnie-z-granicznego-wierchu.html
- Wieża widokowa Na Skalce (19 m) na zboczu szczytu Moravský kopec (755 m), GPS: 50.1442808N, 17.4508781E) (publikacja 20.12.2022 r.) https://dalekieobserwacje.eu/tatry-i-beskidy-z-morawskiego-kopca-200/ Adrian Sobczyszyn, Tadeusz Bieg, 11.03.2022 r., Mały Gerlach 2601 m – 222,1 km
- Končina (wierzchołek południowy) 884 m (publikacja 30.01.2024 r.) https://www.facebook.com/photo/?fbid=1711946892664175&set=pcb.2830087433821811 Robert Jamróz, 29.01.2024 r., Szatan 2422 m – 221,3 km.
Strona Roberta Jamroza (publikacja 14.02.2024 r.) https://www.facebook.com/photo?fbid=946971524100963&set=pcb.946972250767557&locale=pl_PL - Končina (888 m) ( Tadeusz Bieg publikacja 23.09.2025 r.) www.facebook.com
- Příčný vrch (975 m) (Tadeusz Bieg, publikacja 29.04.2025r.) www.facebook.com
- Srebrna Kopa (785 m) (Tadeusz Bieg, publikacja 15.01.2024 r.) https://dalekieobserwacje.blogspot.com/2024/01/obserwacje-babiej-gory-z-gor-opawskich.html
- Artur Robak, publikacja 10.01.2021 r. https://500-mm.blogspot.com/2021/01/srebrna-kopa.html
