[~200 km] Tatry i Babia Góra z Jasnej Góry.

Zdjęcia przedstawiają:  Tatry , Beskid Żywiecki
Miejsce: wieża na Jasnej Górze , Częstochowa.
Wysokość obserwatora: 293 m n.p.m. (wysokość terenu)  + ok. 50 m n.p.t. – taras widokowy/ 80 m n.p.t. – najwyższy taras
Odległość: Ponad Kocioł Turnia 198,1 km, Kończysta 197,9 km, Gerlach 197,7 km, Łomnica 196,7 km, Babia Góra 141,2 km.
Czas:  09 listopad 2023 o zachodzie słońca 16:00
Autor: Paweł Kłak
Sprzęt: Canon 6D + Sigma 150-500 mm
Opis:  Pierwsza potwierdzona obserwacja Tatr z Jasnej Góry w Częstochowie stała się faktem. Choć przez lata uchwycić ten widok było trudno, ostatnie sprzyjające warunki atmosferyczne i widzialności w południowej Polsce umożliwiły to wyjątkowe zjawisko.   Obserwacja Tatr z Jasnej Góry przez lata rozbudzała wyobraźnię nie tylko pasjonatów dalekich widoków ale również pielgrzymów odwiedzających to święte dla nich miejsce.

Dystans pomiędzy Jasną Górą a szczytem Gerlacha wynosi około 200 km.

Miejsce obserwacji – wieża Jasnej Góry.

Wieża, wzniesiona po zachodniej stronie Bazyliki, stanowi imponujący element architektoniczny i jest jedną z wyższych wież kościelnych w Polsce – mierzy około 106 m. Jej historia sięga XVII wieku. Dostęp do wieży jest otwarty dla pielgrzymów i zwiedzających, którzy mogą wejść poprzez przejście z dziedzińca głównego do dziedzińca przed kaplicę. Wspinaczka na szczyt odbywa się za pomocą okrężnych schodów metalowych, biegnących wokół jej ścian, prowadzących do dwóch galerii widokowych z kamienną balustradą, umieszczonych na około 1/4 i 1/2 jej wysokości. Wieża oferuje imponujący widok na okolicę, co sprawia, że jest popularnym miejscem dla turystów i miłośników historii architektury sakralnej. Zestawienie 519 stopni schodów i 36 kondygnacji prowadzi do szczytu wieży.

Opis szczegółowy autora.

Obserwacja najwyższego pasma Karpat z tego miejsca była przez wielu sceptyków odrzucana i uważana za niemożliwą. Wystarczy wspomnieć, że przewodnik, którego spotkałem na wieży i pracujący tam przez 30 lat, nie miał okazji zobaczyć zdjęcia Tatr z tego miejsca. Opowiadał, że było wiele nieskutecznych prób ich uchwycenia.

Przygotowania.

Zanim postanowiłem sprawdzić osobiście, czy Tatry z Jasnej Góry są możliwe do uchwycenia, przeprowadziłem analizę teoretyczną, którą zamieściłem na stronie. Wynika z niej, że przy standardowych warunkach termicznych obserwacja jest mało prawdopodobna, ale mimo pod pewnymi warunkami  szansa istnieje. Widok na tatrzańskie szczyty możliwy byłby w bardzo dobrych warunkach widzialnościowych (przejrzystość, niskie stężenie pyłów, aerozoli) oraz przy wystąpieniu zwiększonej refrakcji atmosferycznej, czyli niestandardowym załamaniu światła w atmosferze.  Obliczony wymagany wsp. refrakcji  dla Gerlacha z tarasu widokowego  wynosi  ok. 0,16 (standardowy to 0,13).  Z wymaganymi tutaj warunkami refrakcyjnymi w przyrodzie spotykałem nie raz podczas wykonanych przeze mnie obserwacji na przykład podczas obserwacji Tatr z  G. Kamieńskiej w okolicy Bełchatowa czy też Tatr z Wyżyny Lubelskiej  lub Varso z Gór Świętokrzyskich.  Byłem więc optymistą przed tą próbą.

Problemem, poza samym dystansem sięgającym około 200 km, wymaganą refrakcją  jest także  niekorzystny dla obserwatora azymut, na którym położone są góry. Jest niekorzystny, ponieważ występują na nim słabe warunki podświetleniowe, a co za tym idzie,  obniżony kontrast zarówno o wschodzie, jak i zachodzie Słońca. Mimo tych wszystkich trudności byłem optymistą i od teorii trzeba było przejść do praktyki.

Sytuacja obserwacyjna 9 listopada 2023 r.

Bardzo dobre warunki widzialnościowe utrzymywały się w południowej Polsce przez kilka pierwszych dni listopada. Na fejsbukowej wersji dalekiewidoki.pl, którą prowadzę, trafiało w tym czasie wiele zdjęć Tatr z tak odległych miejsc, jak Góry Świętokrzyskie czy Wyżyna Lubelska. Widzialnościowo więc było dobrze, ale czy „refrakcyjnie”? Prognozowane radiosondaże w aplikacji Windy dawały szanse na wystąpienie inwersji w kluczowych dla obserwacji miejscach. Termin też nie był przypadkowy – w listopadzie słońce zachodzi około godziny 16, a wieża jest otwarta do tej godziny. Pojawiłem się więc na miejscu kilka minut przed zamknięciem, by uchwycić moment i skorzystać z ostatnich promieni słońca, które mogły pomóc w obserwacji.Dzięki uprzejmości obsługi wieży i opiekuna wieży – brata Józefa (którym serdecznie dziękuję), dostałem zielone światło na „studencki” kwadrans na wieży.

Obserwacja.

Będąc już na poziomie ogólnodostępnego tarasu widokowego (50 m n.p.t.) , dostrzegłem zarys Babiej Góry – najwyższego szczytu Beskidu Żywieckiego. Kierując obiektyw na azymut tatrzański, pojawił się i on, lekko wystający nad horyzont najwyższy szczyt Karpat – Gerlach.

Przewodnik, Pan Andrzej, z którym byłem, gdy o tym usłyszał, zaprowadził mnie na taras znajdujący się wyżej (80 m n.p.t.) na kondygnacji u stóp czterech miedzianych posągów – św. Augustyna, św. Wojciecha, św. Stanisława oraz papieża Leona XIII.

Widok stąd był zdecydowanie lepszy. Na podglądzie aparatu, a także w wizjerze, widać było wyraźnie sylwetki szczytów Tatr Wysokich przez cały czas obserwacji – tj. około 15 minut.

Oznacza to, że Tatry były widoczne wtedy również przy pomocy typowej lornetki.

Przejdźmy teraz do najważniejszego –  zdjęć Tatr Wysokich z Jasnej Góry.

Pora na Beskid Żywiecki czyli Babią Górę.

Relacja wideo.:

Podsumowanie.

Mimo iż Tatry widziałem z dalszych odległości to aa obserwacja ma dla mnie charakter emocjonalny, stąd taka forma zamieszczonego tu wpisu . Świadomość miejsca oraz piękno dalekiego widoku wywarły na mnie duże wrażenie , podobnie jak na  Panu Andrzeju – który na co dzień  jest przewodnikiem i pracownikiem muzealnym Jasnej Góry i który był ze mną na wieży. Gdy pokazałem mu Tatry na podglądzie aparatu, stwierdził, że widzi je pierwszy raz od czasu, odkąd tu pracuje, czyli  30 lat.  Dodał także, że fotografów próbujących je uchwycić przez lata było wielu, ale nikomu to się nie udało. Takich zdjęć nie ma też w internecie.  Można zatem śmiało stwierdzić , że są to pierwsze potwierdzone zdjęcia Tatr z Jasnej Góry.

Jeszcze raz dziękuję Panu Andrzejowi oraz opiekunowi wieży, bratu Józefowi, za zgodę na ten jakże cudowny „kwadrans” na tarasie wieży jasnogórskiej.

Obliczenie uśrednionej refrakcji dla widocznej części Gerlacha z najwyższego tarasu położonego ok. 80 m nad poziomem terenu.

Wykorzystując arkusze kalkulacyjne ze strony dalekiehoryzonty.pl oraz narzędzie heywhatsthat.com można wyznaczyć widoczną część Gerlacha a w konsekwencji uśredniony współczynnik refrakcji na linii obserwacji.

Uśredniony współczynnik refrakcji dla widocznej części Gerlacha z najwyższego tarasu wieży z uwzględnieniem wysokości przeszkód z  NMPT wyniósł 0,168.  Do obserwacji Gerlach z ogólnodostępnego tarasu wymagany był 0,158. Gerlach był widoczny z tego tarasu co potwierdza słuszność wcześniejszych analiz.

Autor zdjęć oraz tekstu:

Paweł Kłak –  prowadzący stronę dalekiewidoki.pl